Trong số những công trình trọng điểm chào mừng 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, có những công trình được thực hiện từ chủ trương xã hội hóa nhằm giảm nhẹ gánh nặng về phía chính quyền và huy động sức dân sức của trong nỗ lực vì lợi ích cộng đồng.

Đình Phương Quan được xây dựng ở khu vực trung tâm làng Phương Quan (xã Vân Côn, huyện Hoài Đức, Hà Nội). Đình nhìn hướng Nam, tọa lạc trên một khu đất rộng, phía trước có giếng đình, rất đẹp về phong thủy. Sức hấp dẫn của di tích này, ngoài kiến trúc nghệ thuật còn là lễ hội làng độc đáo và những câu chuyện hấp dẫn liên quan đến lịch sử - văn hóa địa phương.

Tinh hoa nghề cổ cần phải được bảo tồn và phát triển, tạo nên sự tiếp nối từ thế hệ này sang thế hệ khác trong các làng nghề ở Thủ đô, rõ ràng không chỉ trông đợi vào sự tự ý thức của thế hệ trẻ hay lòng nhiệt tình của các nghệ nhân, mà cần có sự vào cuộc, chung tay của cả cộng đồng.

Tại thôn Triều Đông (xã Tân Minh, huyện Thường Tín) có một ngôi chùa được làm bằng chất liệu sứ đặc biệt, hiếm thấy ở Hà Nội.

Việc Google bất ngờ đưa biểu tượng ca trù lên trang chủ trở thành câu chuyện nghệ thuật được chú ý nhất mấy ngày gần đây. Động thái này được hiểu là nhằm tôn vinh hình ảnh ca trù Việt Nam của thanh công cụ tìm kiếm phổ biến nhất toàn cầu hiện nay. Đương nhiên đây là một niềm vui. Và cũng vì điều này khiến tôi suy nghĩ về ca trù nhiều hơn.

Có một lúc nào đó trầm lòng mà nghĩ lại, sau bao năm cuộc sống phát triển, làng quê đổi mới thì những ngôi làng ở ngoại thành, ven đô Hà Nội còn lại gì? Cái được hẳn là nhiều, song cái mất đi cũng không ít, bởi có người sau nhiều năm ra phố mưu sinh, trở về bỗng nhận ra làng quê mình trở nên lạ lẫm. Cho nên chúng ta trân trọng những nếp sống thầm lặng giản dị, trân trọng sự nỗ lực gìn giữ, bồi đắp nét đẹp làng quê, để làng mãi là nơi gần gũi, gắn kết những con người sinh ra từ làng.

Từ xa xưa, giếng làng cùng với cây đa, mái đình đã được coi là biểu tượng của làng quê Bắc Bộ. Tuy nhiên, cơn lốc đô thị hóa những năm gần đây khiến nhiều giếng làng ở ngoại thành Hà Nội bị san lấp. Thực tế cho thấy, chỉ nơi nào chính quyền địa phương quan tâm đến công tác bảo tồn, giữ gìn di sản, người dân có ý thức bảo vệ vốn cổ thì giếng làng mới có thể tồn tại cùng thời gian.

Dân gian quan niệm: Địa điểm chọn làm chợ cũng ví như đàn kiến tìm thấy vị trí thích hợp để xây tổ. Trong các địa bàn dân cư, ban đầu một số người tụ họp với mục đích trao đổi vật phẩm cần thiết hằng ngày, sau đó dân quanh vùng tới thêm, theo thời gian đông lên mà thành chợ. Bài viết này xin đề cập đến chợ Mía ở xã Đường Lâm, thị xã Sơn Tây, thành phố Hà Nội, qua đó góp thêm góc nhìn về chợ như là một thành tố không thể thiếu trong tổng thể đời sống văn hóa - xã hội từ làng quê cho đến thị thành.

Tôi về lại đất Chèm vào một ngày tháng ba. Từ chân cầu Thăng Long rẽ sang con đê sông Hồng lộng gió, chỉ vài trăm mét là đã tới Chèm (nay là phường Thụy Phương, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội). Làng cổ bên hữu ngạn sông Hồng giờ đã “lên” phường, nhưng bóng dáng của một ngôi làng cổ kính vùng đất ven đô xưa vẫn hiện hữu, thậm chí hứa hẹn trở thành một điểm đến hấp dẫn trong tuyến du lịch trên sông Hồng.

Tiếp tục ý nguyện dâng trả sắc phong về những nơi từng bị mất, Nhóm nhân sĩ Hà Đông mà các thành viên hầu hết trên dưới lục tuần đang cùng khích lệ nhau và nhận được tín hiệu cộng hưởng tích cực từ cộng đồng đối với công việc "hồi hương những mảnh hồn làng" mà họ đang thực hiện.

Làng hoa Mê Linh (xã Mê Linh, huyện Mê Linh, Hà Nội) được đánh giá là "vựa hoa" lớn nhất Hà Nội hiện nay. Ngoài cung cấp hoa tươi cho thị trường, chăm lo phát triển kinh tế gia đình, đóng góp xây dựng quê hương giàu đẹp, những người trồng hoa nơi đây đã và đang tiếp tục bồi đắp những giá trị văn hóa cho vùng đất cổ ven sông Hồng.

LTS: Cái thế đất “rồng cuộn, hổ ngồi” của Thăng Long mang theo khát vọng dựng nghiệp cho con cháu vững bền. Suốt nghìn năm ấy, Thăng Long - Hà Nội là tinh hoa, là hiền tài hội tụ khi thanh bình, là niềm tin, hy vọng khi bão dông, bom đạn, và bây giờ lại đi đầu trong công cuộc kiến tạo, đổi mới đất nước. Đó có phải bởi nhờ thắng địa, vượng khí Thăng Long ngàn năm? Không hẳn thế, dựng nghiệp lớn, thiên thời, địa lợi chưa bao giờ là đủ. Những thành tựu thành phố đã và đang đạt được chính nhờ bởi yếu tố “nhân hòa” - lòng người chung đúc dựng xây.

Đưa sáng tạo, nhất là sáng tạo văn hóa làm trung tâm của quá trình phát triển, Hà Nội đã có sự thay đổi cách nhìn về văn hóa: Coi văn hóa là nguồn lực quan trọng. Đó là sự kết hợp giữa nguồn lực truyền thống từ hệ thống di tích, di sản, làng nghề, với những nguồn lực mới, nổi bật là những không gian sáng tạo, để từ đó thành phố xây dựng chính sách phù hợp, phát huy tiềm năng, thế mạnh, tạo động lực mới cho phát triển.

Ở tuổi 1010, Hà Nội vẫn giữ được nét đẹp cổ kính, lại vừa là một đô thị hiện đại, năng động. Trong bối cảnh thế giới có nhiều đổi thay, thành phố đang định vị lại những đường hướng phát triển. Yếu tố sáng tạo, nhất là sáng tạo văn hóa, trở thành một trong những động lực phát triển. Với bề dày truyền thống, Hà Nội có đặc trưng riêng trong xây dựng thành phố sáng tạo: Đó là sự kết nối quá khứ vào tương lai.